لوازم و قطعات يدكي

اطلاعات كلي در مورد برينگ Bearing data- general
ابعاد
سازندگان و مصرف كنندگان برينگ به خاطر مسائلي نظير قيمت، كيفيت و سهولت تعويض به سري خاصي از ابعاد توجه دارند. ابعاد برينگها توسط مؤسسه جهاني استاندارد ISO تعيين شده است.
قطر خارجي رولبرينگ هاي شعاعي (به استثناي رولبرينگ هاي مخروطي) مطابق سري ۴,۳,۲,۱,۰,۹,۸,۷ (به ترتيب صعودي) استاندارد قرار داده شده است. براي هر يك از اين سري قطرها، يك سري براي اندازه پهناي برينگ هم در نظر گرفته شده است.
اين سري ها عبارتند از ۷,۶,۵,۴,۳,۲,۱,۰,۸ (به ترتيب افزايش پهنا). سري ارتفاع در برينگ هاي كف گرد عبارتست از ۲,۱,۹,۷ (به ترتيب صعودي).
جهت استنباط بهتر به نمودار صفحه بعد توجه كنيد
شماره اي كه بر روي برينگ هاي استاندارد قيد شده و برينگ توسط آن شناخته مي شود، عموماً شامل پنج عدد يا تركيبي از چند حرف و عدد است.
۱: رقم اول مشخص كننده نوع برينگ است كه شماره هاي مربوطه به همراه شكل برينگها در بالا آورده شده است. بدين ترتيب عدد ۳ معرف رولبرينگ مخروطي و عدد ۶ معرف بلبرينگ شيار عميق است.
۲: رقم دوم معرف سري پهناي برينگ (در برينگهاي شعاعي) يا ارتفاع آن (در برينگهاي كف گرد) مطابق استاندارد ISO است.
۳: رقم سوم معرف سري قطر بيروني برينگ مطابق استاندارد ISO است.
۴,۵: دو رقم آخر ضربدر عدد ۵ معرف قطر داخلي برينگ بر حسب mm است.
مثال: شماره اي كه بر روي برينگ ثبت شده است: ۶۱۸۰۷
۶: برينگ يك بلبرينگ شيار عميق يك رديفه است.
۱: پهناي برينگ B مطابق سري ۱ استاندارد ISO ساخته شده است.
۸: قطر بيروني برينگ D مطابق سري ۸ استاندارد ISO ساخته شده است.
قطر داخلي برينگ ۰۷: ۰۷×۵=۳۵mm
مثال: شماره اي كه بر روي برينگ حك شده است. ۳۰۲۲۸
۳: برينگ يك رولبرينگ مخروطي است.
۰: پهناي برينگ (T) مطابق سري ۰ استاندارد ISO ساخته شده است.
۲: قطر بيروني برينگ (D) مطابق سري ۲ استاندارد ISO ساخته شده است.
قطر داخلي برينگ (d) 28: 28×۵=۱۴۰mm
در بسياري موارد يكي از سه رقم سري برينگ حذف مي شود. به همين دليل در روي برينگ به جاي پنج رقم، گاهي چهار و گاهي مواقع سه رقم ذكر مي شود. اعدادي كه در صفحه قبل در داخل پرانتز آورده شده اند معرف همين نكته است.
مثلاً در بلبرينگي كه با عدد ۶۰۱۲ مشخص شده است، شماره برينگ مطابق نمودار اوليه بايد ۶۱۰۱۲ باشد كه در آنها رقم ۱ از شماره برينگ حذف شده است.
ذكر اين نكته ضروريست كه قواعد فوق الذكر در حالت كلي صحت داشته و جهت پي بردن به استثنائات به سازنده برينگ مراجعه نمائيد. نام سازندگان برينگ نيز معمولاً بر روي برينگ قيد مي شود.
در اينجا چند حالت استثناء در مورد اندازه قطر داخلي برينگ قيد مي شود. همانگونه كه گفته شد در حالت كلي دو رقم سمت راست شماره برينگ در عدد ۵ ضرب شده، اندازه قطر سوراخ داخلي بدست مي آيد.
در مورد قطرهاي زير ۱۰mm و ۵۰۰ ميليمتر به بالا اندازه مستقيماً قيد مي شود.(گاهي اوقات همراه با يك /)

سه اندازه ۲۸,۲۲ و ۳۲ ميليمتر نيز بدون قاعده ضريب بوده و مستقيماً قيد مي شوند:
: ۳۲۰/۲۲ d=22mm نظير
برينگهايي كه شماره آنها شش يا هفت رقمي است (به جز چند استثناء مثلاً در مورد بلبرينگ هاي ايگرگ) معمولاً غير استاندارد بوده و ارقام ان معرف ويژگي يا اندازه خاصي نيست بلكه فقط شماره نقشه برينگ است.
علاوه بر اين شماره، برينگ ممكن است داراي پيشوند يا پسوند نيز باشد كه هر يك معرف مشخصه اي در برينگ است.
مثال:
بلبرينگ شيار عميق در يك طرف خود، كاسه نمد لاستيكي دارد ۶۱۸۰۳-RS1
بلبرينگ شيار عميق در دو طرف خود، كاسه نمد لاستيكي دارد ۶۱۸۰۳-۲RS1
مفاهيم پيشوندها Perfixes و پسوندها Suffixes كه تحت عنوان شماره هاي تكميلي Supplementary designation توسط سازندگان برينگها ارائه مي گردند كه با يكديگر متفاوت بوده و مي بايد بطور جداگانه مورد بررسي قرار گيرند.
تلورانسها Tolerances
دقت ابعاد و كاركرد برينگ نيز به صورت استاندارد در آمده است. در مورد برينگها علاوه بر كلاس نرمال ۰ كلاسهاي تلورانس دقيق تر ۵و۶ نيز در نظر گرفته شده اند كه اين كلاسها ممكن است با P5 و P6 نمايش داده شوند.
كلاسهاي دقيق تر تلورانسها عبارتند از:
PA9B, PA9A, UP, SP, P4A
در قسمت اطلاعات فني مختص هر برينگ محدوده تلورانسهاي دقيق آنها قيد شده كه معمولاً به صورت يك پسوند در جلوي شماره برينگ ظاهر مي شود.
لقي داخلي برينگ Bearing internal clearance
عبارتست از مقدار فضايي كه يك حلقه برينگ مي تواند نسبت به حلقه ديگر در امتداد شعاعي (لقي شعاعي) يا محوري (لقي محوري) حركت داشته باشد.

جنس برينگها Material for rolling bearings
كاركرد و ضريب اطمينان برينگ ها تا حد زيادي به جنس اجزاء متشكله برينگ بستگي دارد.
فولاد حلقه ها و اجزاء غلتشي برينگ Steels for bearing rings and rolling elements
اين فولادها بايد به حد كافي سخت بوده، مقاومت خستگي و سايش بالا داشته باشد. پايداري ابعادي و ساختاري فولاد نيز در دماي كاري بايد مناسب باشد.
فولادهاي سخت كاري عمقي شده Through- hardening steels
اين فولادها غالباً شامل ۱% كربن و ۱٫۵% كروم هستند. در برينگ هايي كه مقطع عرضي بزرگ دارند منگنز و موليبدن هم به فولاد اضافه مي كنند.
فولادهاي سخت كاري سطحي شده Case- hardening steels
اين فولادها يا كروم- نيكلي هستند يا كروم- منگنز دارند. درصد كربن آنها ۰٫۱۵% است.
تجربه نشان داده است كه عملاً بين فولادهاي سخت كاري سطحي شده با آن دسته كه سخت كاري عمقي شده اند از لحاظ طول عمر تفاوتي وجود ندارد. مسئله مهم تميز بودن فولاد و اجراي دقيق فرآيند ساخت آن و نيز طراحي برينگ است.
فولاد در برينگهاي مقاوم در برابر حرارت Steels for temperature – resistant bearings
برينگ ها معمولاً تا دماي + ۱۲۵ºC مي توانند كاركرد داشته باشند. جهت كاركرد در دماهاي بالاتر، برينگ بايد تحت عملياتي حرارتي خاصي قرار گيرد تا دچار تغيير ابعاد نشود.
جهت كاربرد برينگ در دماهاي بالاتر از ۳۰۰ºC بايد از فولادهاي مخصوص استفاده كرد.
فولاد در برينگهاي مقاوم در مقابل خوردگي Steels for Corrasion – resistant bearings
در برينگهايي كه در محيط هاي خورنده كاربرد دارند از فولادهاي ضد زنگ كرومي يا كروم – موليبدوني استفاده مي كنند. در اين فولادها به علت كاهش سختي، ظرفيت تحمل بار برينگ به اندازه فولادهاي معمول نيست و برينگ تا زماني خاصيت ضد خوردگي خود را حفظ مي كند كه سطح آن خراشيده نشود.
جنس قفسه Material for Cages
هدف از قرار دادن قفسه در داخل برينگ جلوگيري از تماس مستقيم اجزاء غلتشي با يكديگر و در نتيجه كاهش گرما و اصطكاك است.
كاربرد ديگر آن نگهداري اجزاء غلتشي در مواردي است كه برينگ از حلقه هاي قابل تفكيك تشكيل شده باشد. در برينگ هاي نظير رولبرينگ هاي استوانه اي يا سوزني، اجزاء غلتشي را به گونه اي هدايت مي كند تا اصطكاك به حداقل برسد. از استفاده هاي ديگر آن نگهداري گريس در داخل برينگ است.
قفسه ممكن است در روي اجزاء غلتشي، حلقه دروني، حلقه بيروني متمركز شود. در سرعتها و شتابهاي بالا، تمركز بر روي حلقه دروني يا بيروني به نوع اول ترجيح داده مي شود.
از آنجائيكه قفسه تحت بارهاي مختلف قرار گرفته و با مواد شيميايي گوناگون تماس دارد انتخاب آن از اهميت خاصي برخوردار است.
متداولترين قفسه ها از لحاظ جنس به صورت زير طبقه بندي مي شون:
قفسه هاي پلي آميدي (فيبري) Polyamide cages
در بعضي از برينگ ها نظير بلبرينگ هاي خود تنظيم با ابعاد كوچك و متوسط، قفسه را از جنس پلي آميد تقويت شده با فيبر شيشه اي مي سازند.
تركيبي مناسب از استحكام همراه با خاصيت الاستيكي، تطابق بهتر با گريس، اصطكاك و سايش كمتر ناشي از تماس با اجزاء غلتشي، امكان سرعت بالا در برينگ به خاطر سبك بودن قفسه و دقت ابعادي بالا به خاطر استفاده از روش قالبگيري تزريقي در ساخت آنها، از مزاياي اينگونه قفسه ها به شمار مي رود.
از محدوديت هاي اين نوع قفسه ها مسئله دما است. اين قفسه ها در دماهاي بالاتر از ۱۲۰ºC و زير -۴۰ºC نبايد مورد استفاده قرار گيرند. از اين قفسه ها در خلاء نيز نبايد استفاده كرد.
قفسه هاي فولادي Steel cages
نوع پرس شده اين قفسه ها در اكثر بلبرينگ هاي شيار عميق، رولبرينگ هاي بشكه اي و مخروطي كاربرد دارند.
اين قفسه ها نسبتاً استحكامي بالا و وزن كمي دارند. جهت كاهش اصطكاك و سايش ممكن است تحت عمليات سخت كاري سطحي نيز قرار گيرند.
در برينگ هاي بزرگ از نوع ماشينكاري شده آنها استفاده مي شود؛ و نيز در مواردي كه احتمال تك خوردگي فصلي Season cracking در مورد قفسه هاي برنجي وجود دارد، از اين نوع قفسه استفاده مي شود.
محدوده دماي اين قفسه ها تا ۳۰۰ºC است و روغنهاي معدني و مصنوعي بر آنها بي اثر هستند. در صورت وجود رطوبت خطر زنگ زدگي وجود دارد.
قفسه هاي برنجي Brass cages
نوع پرس شده اين قفسه ها براي بعضي از سريهاي كوچك و متوسط برينگها كاربرد دارد. اغلب روانكارها از لحاظ شيميايي بر آن بي اثر هستند و در دماي بالاتر از ۳۰۰ ºC نبايد استفاده شوند. آمونياك باعث ترك خوردگي فصلي در اين نوع قفسه ها مي شود.
علاوه بر قفسه هاي فوق الذكر، قفسه هاي ويژه اي از جنس پلاستيك هاي مخصوص، آلياژهاي سبك يا چدنهاي مخصوص نيز در بعضي موارد ممكن است توليد شوند.